Roland Dyens 'มือของคุณคือนักดนตรีคลาสสิก ส่วนจิตใจของคุณคือนักดนตรีแจ๊ส'

อิทธิพลการฟังเพลง มีส่วนสำคัญในการสร้างสรรค์บทเพลงของนักประพันธ์ ดนตรีร็อคและดนตรีคลาสสิกจากรัสเซียคอมโพสเซอร์ มีส่วนทำให้งานเพลงของ นิคิตา คอชคิน (Nikita Koshkin, 1956) ออกมาดุดัน-เร้าใจ เช่นเดียวกับดนตรีแจ็สและดนตรีร่วมสมัย ได้หล่อหลอมให้นักกีตาร์คลาสสิกชาวฝรั่งเศสคนหนึ่ง ตกผลึกสไตล์การประพันธ์ของตัวเองและกลั่นกลองออกมาเป็นงานเพลงที่ขยายกรอบความเป็นไปได้ของการบรรเลงกีตาร์คลาสสิก ทั้งหมดคือเรื่องราวของ โรแลนด์ ดีเยนส์ (Roland Dyens, 1955-2016)
.
ดีเยนส์ เกิดในตูนิเซียปี 1955 ก่อนจะเติบโตและใช้ชีวิตส่วนใหญ่ในปารีส ดีเยนส์เริ่มเล่นกีตาร์คลาสสิกตั้งแต่เจ็ดขวบ ก่อนจะเข้าเรียนกับอาจารย์กีตาร์คลาสสิก อัลแบร์โต พอนเช (Alberto Ponce) และพัฒนาทักษะการประพันธ์กับ เดซิเย ดูนเดย์น (Désiré Dondeyne) เมื่อจบการศึกษาในปี 1976 ดีเยนส์ในวัย 21 เริ่มมีชื่อเสียงจากการแข่งขันกีตาร์คลาสสิก ด้วยความสำเร็จจากการแข่งขัน ได้นำพาชื่อของดีเยนส์ออกสู่ระดับนานาชาติ และนำไปสู่การทัวร์คอนเสิร์ตที่มีสไตล์การแสดงอันไม่เหมือนใคร
.
เกือบทุกการแสดงของดีเยนส์ เขามักไม่จัดโปรแกรมเพลงหรือไม่บอกผู้ชมล่วงหน้าว่าจะเล่นเพลงอะไร และเมื่อเริ่มคอนเสิร์ตเขามักเริ่มต้นด้วยการด้นสด (Improvisation) เหล่านี้ถือเป็นสิ่งผิดวิสัยของนักดนตรีคลาสสิกอย่างมาก การไม่จัดโปรแกรมเพลงและโดยเฉพาะการด้นสด ถือเป็นธรรมเนียมที่พบเห็นได้น้อยในคอนเสิร์ตดนตรีคลาสสิก ที่มีความเข้มงวดในการบรรเลงเพลงตามโน้ต อย่างไรก็ตาม ด้วยความชอบด้นสดนี้เอง ทำให้เกิดบทเพลงที่สร้างชื่อให้กับดีเยนส์หลายเพลง ‘แทงโก ออง สกายอิ์’ (Tango en Skaï) เป็นหนึ่งในเพลงที่เกิดจากการด้นสดของดีเยนส์ในคอนเสิร์ตปี 1978 จนมีผู้แนะนำให้เขาตีพิมพ์โน้ตเพลงในปี 1985
.
แทงโก (Tango) เป็นจังหวะเพลงเต้นที่โด่งดังในแถบลาตินอเมริกา ‘สกายอิ์’ (Skaï) เป็นคำแสลงในภาษาฝรั่งเศส หมายถึง หนังสังเคราะห์ หรือพีวีซี (PVC) ดีเยนส์พยายามสื่อถึงกลุ่มโคบาลหรือคาวบอยในแถบลาตินอเมริกาที่ชอบแต่งกายด้วยชุดหนัง เมื่อรวมคำทั้งสองแล้วจึงมีความหมายในทำนองว่า ‘การลอกเลียนแบบแทงโก’
.
Tango en Skaï ถ่ายทอดอารมณ์ที่สนุกสนานตามสไตล์ดนตรีแทงโก เอกลักษณ์ของบทเพลงอยู่ที่การรักษาจังหวะให้มั่นคง ดีเยนส์กล่าวอย่างชัดเจนว่า “ไม่ควรมีการผิดเพี้ยนของจังหวะ" จำเป็นต้องเน้นจังหวะให้ชัดเจนด้วยการเล่นเทคนิค สตักคาโต (Staccato) หรือการดีดโน้ตให้เกิดเสียงสั้น-ห้วน เพื่อสร้างความกระชับตามสไตล์ดนตรีแทงโก
.
ปี 1986 ดีเยนส์ เข้ารับการผ่าตัดหัวใจ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของอีกหนึ่งงานเพลงอันโด่งดัง ‘ลิบรา โซนาติเน’ (Libra Sonatine) บทประพันธ์ที่สื่อถึงช่วงเวลาการผ่าตัดของดีเยนส์ บทเพลงแบ่งมูฟเมนต์ออกเป็นสามท่อน India, Largo และ Fuoco ดีเยนส์บรรยายว่า “มันคือสามมูฟเมนต์ที่สะท้อนถึงชีวิตของผมในช่วงเวลานั้น เริ่มต้นด้วยความวุ่นวายของ India [ก่อนผ่าตัด] จากนั้นต่อด้วย Largo [ระหว่างผ่าตัด] และปิดท้ายด้วย Fuoco จังหวะที่พลุ่งพล่านได้สื่อถึงการหวนคืนสู่ชีวิตของผม” Fuoco ถือเป็นมูฟเมนต์ที่ขึ้นชื่อเรื่องความยาก มักเป็นที่นิยมในเหล่านักกีตาร์คลาสสิกที่ต้องการแสดงศักยภาพและท้าทายความสามารถของตัวเอง
.
“มือของคุณคือนักดนตรีคลาสสิก ส่วนจิตใจของคุณคือนักดนตรีแจ็ส” เป็นคำนิยามที่นักข่าวมอบให้กับดีเยนส์ขณะทำการสัมภาษณ์ ดีเยนส์มีความผูกพันธ์อย่างลึกซึ้งต่อกีตาร์คลาสสิก ขณะเดียวกันก็ยังหลงใหลในดนตรีแนวอื่น เขาให้สัมภาษณ์กับนิตยสาร Classical Guitar ฉบับมีนาคมปี 1995 กล่าวว่า
.
“ดนตรีคลาสสิกคือบ้านของผม คือครอบครัวของผม ผมรักการเดินทางและรักที่จะกลับบ้าน นั่นจึงเป็นเหตุผลที่ผมชอบเล่นเพลงของซอร์ (Fernando Sor) ในคอนเสิร์ตเสมอ ผมหลงรักดนตรีของซอร์ แต่ผมต้องการชิม ชิมทุกรสชาติ เพราะผมรู้สึกหิวกระหาย
.
ผมเป็นคนไม่ยึดติด ผมรักดนตรีทุกแขนง ครั้งแรกที่ผมเล่นกีตาร์ร่วมกับนักร้องเพลงชื่อดัง มันไม่ต่างอะไรกับการเล่น Bach Suite หรือในเทศกาลดนตรีที่ผมต้องเล่นร่วมกับนักดนตรีแจ็สในทุกคืน สำหรับผมแล้ว มันเป็นเรื่องธรรมดา ผมไม่เคยรู้สึกถูกบังคับให้ทำสิ่งเหล่านี้เลย”
.
บทเพลงของดีเยนส์ มักคงไว้ซึ่งสไตล์ดนตรีตามนักประพันธ์ในอดีต อาทิ วาคีน โรดริโก (Joaquín Rodrigo) เฟเดริโก โมเรโน ทอร์โรบา (Frederico Moreno Torroba) ออกัสติน บาร์ริออส (Agustín Barrios) หรือเพื่อนร่วมยุคที่เกิดก่อนหลายปีอย่าง ลีโอ เบราเวอร์ (Leo Brouwer)
.
เฟอร์นานโด ซอร์ และ เฮยตอร์ วิลลา-โลโบส (Heitor Villa-Lobos) เป็นสองนักประพันธ์ที่มีอิทธิพลต่องานเพลงของดีเยนส์มากที่สุด อย่างไรก็ตาม ดีเยนส์ไม่มีกรอบในการสร้างสรรค์ผลงานเพลง เขาชอบซอร์และวิลลา-โลโบส แต่เขาก็ยังชอบ จังโก ไรน์ฮาร์ดท์ (Django Reinhardt) ทีโลเนียส มังค์ (Thelonious Monk) และอีดิธ เปียฟ (Edith Piaf) เหล่านี้ล้วนเป็นองค์ประกอบที่ตกผลึกเป็นผลงานอันยอดเยี่ยมของดีเยนส์
.
หนึ่งในงานที่ดีเยนส์ได้รับการชื่นชมคือ งานเรียบเรียง (Arrangement) โดยมีทั้งงานเพลงคลาสสิกและแจ็ส ตัวอย่างอัลบั้มที่น่าสนใจเช่น Paris guitare อัลบั้มที่นำเพลงป็อปฝรั่งเศส อาทิ Hymne à l'amour, La bicyclette มาเรียบเรียงและบรรเลงด้วยกีตาร์คลาสสิก หรืออัลบั้ม Night and Day/Visite au Jazz ซึ่งขนเอาเพลงแจ๊สมากมายมาบรรเลง อาทิ All of me, Misty และ A night in Tunisia
.
ดีเยนส์ มีสุขภาพที่ไม่ค่อยดี โดยมีส่วนมาจากการสูบบุหรี่เป็นจำนวนมาก บรรดาคนรอบข้างต่างเป็นห่วงในเรื่องสุขภาพของเขา มอริส เจ. ซัมเมอร์ฟิลด์ (Maurice J. Summerfield) นักเขียนและผู้ก่อตั้งนิตยสาร Classical Guitar กล่าวว่า “เขาชอบสูบบุหรี่แม้จะมีปัญหาเกี่ยวกับโรคหัวใจ แต่ในเวลานั้นเขาก็ยังไม่เลิกสูบอยู่ดี” พอล ฟาวล์ส (Paul Fowles) อีกหนึ่งนักเขียนประจำนิตยสาร Classical Guitar กล่าวว่า “เขาสูบบุหรี่ราวกับปล่องไฟ บางครั้ง ถึงขั้นต้องหยุดพักการประชุมกรรมการ [ในงานแข่งขันกีตาร์]”
.
ดีเยนส์ จากไปด้วยวัย 61 ปีในวันที่ 29 ตุลาคม 2016 ทิ้งเรื่องราวและบทเพลงที่สะท้อนถึงความทะเยอทะยาน และความหิวกระหายที่จะแสวงหาสิ่งแปลกใหม่ จนนำมาซึ่งผลงานที่เกิดจากการตกผลึกทางดนตรีอันยอดเยี่ยม และชวนตั้งคำถามไปยังนักประพันธ์รุ่นหลังถึงความเป็นไปได้ในการบรรเลงกีตาร์คลาสสิก
.
ยังมีบทเพลงที่ไม่ได้กล่าวถึงอีกมากมายทั้ง Valse en skaï หรือ Songe Capricorne ผู้อ่านมีความประทับใจกับงานเพลงของดีเยนส์ชิ้นใด สามารถแบ่งปันแลกเปลี่ยนกันได้นะครับ ขอบคุณครับ
.
Writer : Literary Boy
.
สนใจเรียนกีตาร์ : www.ptnoteguitar.com/p/lessons.html
.
Web : www.ptnoteguitar.com
Chanta Guitar : https://goo.gl/ictyaA
Tel : 092-907-9966, 061-408-6858
.
#สอนกีตาร์ออนไลน์ #สอนกีตาร์คลาสสิก #PTNoteGuitar #classicalguitar #กีตาร์ #เล่นกีตาร์
.
Reference:
[1] https://www.savarez.com/roland-dyens
[2] https://classicalguitarmagazine.com/roland-dyens...
[3] https://classicalguitarmagazine.com/roland-dyens-1955...
[4] https://classicalguitarmagazine.com/method-roland-dyens...